Het toetsen van een RI&E volgens de Arbowet dient formeel per uiterlijk 1 januari door arbokerndeskundigen te gebeuren. Maar bij het schrijven van dit blogje is het wachten op een publicatie van in de Staatscourant waarbij deze regeling weer wordt aangepast. Als u het nog kunt volgen, de oude kerndeskundige die een nog geldend certificaat hebben kunnen gedurende de looptijd nog steeds op basis van dit certificaat een RI&E toetsen. Dit houdt in dat het oude certificeringssysteem uiterlijk over pakweg 2,5 jaar is uitgefaseerd. Mijn certificaat als HVK is jammer genoeg per 3 december 2024 verlopen, ik laat me wel hercertificeren tot Arbokerndeskundige HVK voor het toetsen van de RI&E.
Wat houdt het nieuwe systeem in?
Een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) is een wettelijke verplichting (Artikel 5 Arbeidsomstandighedenwet) van werkgevers om de risico’s op de werkvloer te identificeren en te evalueren. Dit proces helpt bij het waarborgen van een veilige en gezonde werkomgeving. De RI&E omvat een inventarisatie van de gevaren en mogelijke risico’s en een plan van aanpak om deze risico’s te beheersen.
De RI&E moet in bepaalde omstandigheden (https://www.rie.nl/over-rie/toetsen) worden getoetst door deskundigen (Artikel 2.1 Arbeidsomstandighedenregeling). Deze toetsing bestaat uit nu een systeemtoets en één of meerdere scopetoetsen.
De Systeemtoets
De systeemtoets beoordeelt of de RI&E voldoet aan de wettelijke eisen op het gebied van volledigheid, betrouwbaarheid, actualiteit en actuele inzichten. Deze toets wordt uitgevoerd door een gecertificeerde arbokerndeskundige (AKD), zoals een veiligheidskundige, arbeidshygiënist of arbeids- en organisatiedeskundige.
Belangrijke aspecten van de systeemtoets zijn:
Volledigheid:
- Controle of alle relevante arbeidsrisico’s zijn geïnventariseerd.
Betrouwbaarheid:
- Beoordeling van de methoden en gegevens die zijn gebruikt om de risico’s te identificeren.
Actualiteit:
- Verificatie dat de RI&E up-to-date is en rekening houdt met recente veranderingen in de werkomgeving.
Actuele inzichten:
- Evaluatie of de RI&E gebaseerd is op de nieuwste wetenschappelijke en technische kennis.
De scopetoets
De scopetoets richt zich op specifieke onderdelen van de RI&E en wordt uitgevoerd door een arbokerndeskundige (AKD) die gespecialiseerd is in het betreffende onderwerp. Afhankelijk van de complexiteit en aard van de risico’s kan het nodig zijn om meerdere deskundigen in te schakelen. In de Publicatie van de certificeringsrichtlijn is hiervoor een schema opgenomen.
Belangrijke aspecten van de scopetoets zijn:
Diepgang van de RI&E:
- Beoordeling van de grondigheid waarmee specifieke risico’s zijn onderzocht.
Specialisatie:
- Toetsing door deskundigen met specifieke kennis over de betreffende risico’s, zoals chemische stoffen, ergonomie of psychosociale arbeidsbelasting.
Maatregelen:
- Evaluatie van de voorgestelde maatregelen in het plan van aanpak om de geïdentificeerde risico’s te beheersen.
Verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van een Scopetoets
Het bepalen welke scopetoets moet worden uitgevoerd, ligt in eerste instantie bij de werkgever in samenwerking met een gecertificeerde arbokerndeskundige (AKD). De AKD beoordeelt welke specifieke risico’s nader onderzocht moeten worden en welke deskundigheid daarvoor nodig is, hij adviseert de werkgever hierover in de systeemtoets.
Belangrijke aandachtspunten hierbij zijn:
Werkgever:
- De werkgever moet ervoor zorgen dat de RI&E volledig, actueel en betrouwbaar is, en dat alle relevante risico’s zijn geïdentificeerd.
Arbokerndeskundige:
- De AKD, zoals een veiligheidskundige, arbeidshygiënist of arbeids- en organisatiedeskundige, adviseert welke specifieke risico’s een diepgaandere analyse vereisen en adviseert de werkgever over de uit te voeren scopetoets.
Advies van een AKD bij de Toetsing van de RI&E
Het advies van een AKD moet ervoor zorgen dat de RI&E en het bijbehorende plan van aanpak voldoen aan de wettelijke vereisten en effectief bijdragen aan een veilige en gezonde werkomgeving. Hier zijn de belangrijkste adviezen die een AKD moet geven:
1. Volledigheid en Betrouwbaarheid:
Controleren of alle relevante arbeidsrisico’s zijn geïnventariseerd, inclusief de achterliggende oorzaken.
Beoordelen of de gebruikte methoden en gegevens betrouwbaar zijn en representatief voor de werkelijke situatie.
2. Actualiteit en actuele Inzichten:
Verifiëren dat de RI&E up-to-date is en rekening houdt met recente veranderingen in de werkomgeving, zoals nieuwe machines of processen.
Zorgen dat de RI&E gebaseerd is op de meest recente wetenschappelijke en technische kennis en voldoet aan de huidige wet- en regelgeving.
3. Plan van Aanpak:
Evalueren van de voorgestelde maatregelen om de geïdentificeerde risico’s te beheersen.
Dit omvat het beoordelen van de effectiviteit en haalbaarheid van deze maatregelen.
Adviseren over de prioriteit en volgorde van de te nemen maatregelen, rekening houdend met de ernst van de risico’s en andere bedrijfsbelangen.
Specialistische scopetoetsing
Voor specifieke risico’s moet de AKD beoordelen of er aanvullende specialistische scopetoetsing nodig is en welke deskundigheid daarvoor vereist is. Wanneer is Specialistische Toetsing door een AKD Noodzakelijk?
Een specialistische toetsing door een gecertificeerde arbokerndeskundige (AKD) is noodzakelijk wanneer er specifieke risico’s zijn die diepgaande expertise vereisen. Dit is vooral belangrijk in situaties waar algemene kennis niet voldoende is om de risico’s adequaat te beoordelen en te beheersen.
Een specialistische toetsing is aan te bevelen bij:
1. Complexe Risico’s:
Bij risico’s die te maken hebben met complexe processen of technologieën, zoals chemische processen, straling of biologische agentia.
2. Hoog-Risico Omgevingen:
In omgevingen waar de gevolgen van een incident ernstig kunnen zijn, zoals in de petrochemische industrie, mijnbouw of nucleaire installaties.
3. Specifieke Gezondheidsrisico’s:
Bij risico’s die specifieke gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken, zoals blootstelling aan gevaarlijke stoffen, ergonomische risico’s of psychosociale arbeidsbelasting.
4. Nieuwe of onbekende Risico’s:
Wanneer er nieuwe technologieën of processen worden geïntroduceerd die nog niet volledig zijn begrepen of beoordeeld.
Voorbeeld van specialistische toetsing
Stel dat een bedrijf werkt met gevaarlijke stoffen. Een algemene RI&E kan de aanwezigheid van deze stoffen identificeren en enkele basismaatregelen voorstellen. Echter, om de risico’s volledig te begrijpen en beheersen, is een specialistische toetsing door een arbeidshygiënist noodzakelijk bijvoorbeeld bij het werken met kankerverwekkende stoffen. Deze specialist kan bijvoorbeeld:
• Blootstellingsmetingen uitvoeren om te bepalen welke concentraties van de stoffen aanwezig zijn.
• Gezondheidsrisico’s beoordelen op basis van de gemeten blootstellingsniveaus of inschattingen.
• Specifieke maatregelen aanbevelen, zoals ventilatiesystemen, persoonlijke beschermingsmiddelen en veilige werkprocedures.
Door deze specialistische toetsing wordt gewaarborgd dat de risico’s op een diepgaand en deskundig niveau worden beoordeeld en beheerst, wat bijdraagt aan een veilige en gezonde werkomgeving.